SİVAS TARİHİ KENT MEYDANI HAKKINDA
Sivas kent meydanı; Selçuklu, Osmanlı ve cumhuriyetin ilk yıllarına ait bir çok eseri bünyesinde bulunduran adeta bir açık hava müzesi konumundadır. Selçuklu döneminin üniversiteleri olan Şifahiye Medresesi, Burucuye Medresesi, Gök Medrese, hamam kalıntıları ve Taşhan Çarşısı, Osmanlı dönemine ait Kale Camii, Kongre Müzesi, vilayet ve jandarma konağı sadece 25 bin metre karelik bir alanda toplanmıştır. Bu özelliği ile ülkemizde bir benzeri daha yoktur. Proje ile asırlık eserler aslına uygun olarak ortaya çıkarılarak, modern dünyanın ihtiyaçları ile de entegre edilmek suretiyle gelecek kuşaklara ulaştırılması hedefleniyor. Konunun uzmanları eşliğinde hazırlanan ve 2007 de uygulamaya geçecek projede, tarihi eserlerin restorasyonunu Vilayet ve Vakıflar üstlenirken, çevre düzenlemesi ve peyzaj çalışmalarını Sivas belediyesi yapacak.
Sivas Selçuklu Parkında Bulunan Anıtsal Yapılar: İzettin Keykavus I. Şifahiye Medresesi / Çifte Minareli Medrese / Buruciye Medresesi / Kale Camisi / Kale Hamamı / Atatürk Kongre Müzesi / Hükümet Konağı / Jandarma Binası
İzzettin Keykavus I. Şifahiye Medresesi: 1217’de İzzettin Keykavus I tarafından yaptırılan medrese, bugünkü yapıya ek bir bölümle şifahane ve medresenin birlikte ele alındığı bir örnekti. Medrese dört eyvanlı, revaklarla çevrili avlusunda medrese odalarının bulunduğu en büyük ölçülere sahip Selçuklu Medresesi’dir. Güney eyvanındaki kümbet biçiminde üst örtüsüyle türbe, çini mozaik süslemeli cephesi ve tuğla işçiliğiyle dikkat çekicidir.
Çifte Minareli Medrese: 1271’de yapılan medrese açık avlulu medrese şemasındadır. Yalnız anıtsal cephesi, taç kapısı, taş süslemeleri, köşe kuleleri ve minareleri ile ayaktadır. Yapılan son incelemelerden iki katlı ve dört eyvanlı olduğu anlaşılmaktadır. Şifahiye Medresesi ile Çifte Minareli Medrese’nin arasında kalan yol, Selçuklu döneminin sokak ölçeği hakkında da ipuçları içermektedir.
Buruciye Medresesi: Buruciye Medresesi 1271 yılında III. Gıyaseddin Keyhusrev döneminde Muzaffer Burucerdi tarafından yaptırılmıştır. Medrese Anadolu’da gelişen eyvanlı medreselerin bir sentezi konumundadır. Buruciye Medresesi avlulu medreseler içinde en dengeli mimari yapıya ulaşmış örneklerden birisidir. Medrese “dört eyvanlı açık medrese plan tipinde” tasarlanmıştır. Giriş eyvanının solunda Muzaffer Burucerdi’nin türbesi, sağında ise bir mescid bulunmaktadır. İncelikle işlenmiş olan taçkapı cepheden dışarı taşan kabartmalarla Selçuklu plastik sanatında önemli bir yer tutar.
Kale Camisi: Mahmut Paşa tarafından 1580 yılında yaptırılmıştır. Kare plan üstüne tek kubbe ile örtülüdür. Kubbeye geçişler dıştan onikigen tambur ve onaltıgen kasnakla sağlanmıştır. Beden duvarları kesme taştandır. Tek minarelidir.
Kale Hamamı: 1580 yılında Mahmut Paşa tarafından yaptırılan hamamdan yalnızca temel duvarları kalmıştır. Plan şemasına göre hamam, soyunmalık, ılıklık, sıcaklık ve külhan bölümlerinden oluşmaktadır. Sıcaklık bölümü dört eyvanlı dört halvet hücresiyle planlamıştır. Üst örtüsü hakkında bir bilgiye ulaşılamamıştır.
Atatürk Kongre Müzesi: Yapı 1892 yılında Sivas Valisi Mehmet Memduh Bey tarafından Mülki İdadi Binası olarak yaptırılmıştır. Mustafa Kemal ve arkadaşları tarafından 2 Eylül-18 Aralık1919 tarihleri arasında “Milli Mücadele Karargahı” olarak kullanılan bina, Cumhuriyet tarihinde çok özel bir yere sahiptir. 4 Eylül 1919 Sivas Kongresi’nin yapıldığı dönemde ve sonrasında sultani olarak kullanılmıştır. 1924-1925 yıllarında lise olmuştur. 1981 yılına kadar lise olarak kullanılan yapı bu tarihten sonra “Sivas Atatürk Kongre ve Etnografya Müzesi” olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Dikdörtgen planlı, beden duvarları kesme taş örgülü ahşap çatılı bir yapıdır. Eski fotoğraflarında, yapının bitiminde saçak olmadığı gizli çatının balusturadlarla çevrelendiği anlaşılmaktadır. Dört ana yönde kapısı vardır. Asıl girişi batı yönündedir;
Hükümet Konağı: Yapı Vali Halil Rıfat Paşa tarafından, 1884 tarihinde hükümet konağı olarak yaptırılmıştır. Yapının zemin ve birinci katları kesme taş örgülü, ikinci katı ise ahşap olarak inşa edilmiştir. Geçirdiği bir yangın sonucu ikinci katı tamamen yanan yapının zemin ve birinci katlarından geriye yalnızca dış duvarları kalmıştır. Yapılan geniş çaplı onarımla hükümet konağı olarak kullanımına devam edilmiştir.
Yapıldığı tarihten bu yana hükümet konağı olarak kullanılan yapı, geçirdiği yangından sonraki onarımında betonarme sistemle inşa edilmiş, cephe düzenindeki karakterini korumasına karşın iç mekanıyla ilgili özgün yapısı kalmamıştır. Mekansal düzeni planlanan betonarme iskelet sistem doğrultusunda tasarlanmış ve oluşturulmuştur. Yapı kurulan bir ara modülle arkasındaki yapıya bağlanmıştır.
Jandarma Binası: Yapı 1908 yılında Vali Reşit Akif Paşa tarafından yaptırılmıştır. Hükümet Meydanı’nda yer alan “L” planlı yapının iki kolunun birleştiği köşe kademeli olarak yükseltilerek üç kat olarak inşa edilmiştir. Bu köşe sekizgen olarak düzenlenmiş, güney yönündeki ise yapının bugün kullanılmayan asıl girişi yerleştirilmiştir. Yapı bugün de İl Jandarma Dairesi olarak işlevini sürdürmektedir.